I.
(db. obererezhioù an dud)
1. Ingal.
Magit plaen ho loened ha bouetit i bemdez. Ar gelaouenn-mañ a lennomp plaen a-hed ar bloaz.
2. Trl.
Komz plaen : o tistagañ ar gerioù gant un hevelep tizh.
&
Kerzhet plaen : hep mont nag a-zehoù, nag a-gleiz.
&
Labourat plaen : en un doare ingal.
&
Bleinañ plaen : hep stardañ na buanaat a-greiz-holl.
&
Gwriat* plaen.
&
Delc'her plaen e spered : chom distrafuilh.
&
Rankout bale plaen : rankout sentiñ hep lavaret ger.
3. Sioul, hep dizurzh.
Dañsal plaen. Lavaret udb. plaen : hep taeriñ.
4. Pemdez
Dougen plaen : bezañ gouest da evañ kalz hep na vefe anat.
II.
(db. an traoù)
Treiñ plaen : dalc'hmat gant an hevelep tizh.
Ne droe ket ar c'harr-nezañ plaen a-walc'h.
III.
Tr. adv
1. Diwar blaen ha barr : diouzhtu-kaer.
Ret e vo ober-se diwar blaen ha barr.
2. Plaen ha brav : gant aezamant.
Darn a gomze plaen ha brav, mod o rannvro.
[1954] Kloc'h ebet ne oa er chapel met plaen ha brav e rae va zonton hep kleier [...].
3. Plaen ha buan : mat ha buan.
Al labour euzhus-se a voe graet plaen ha buan.
4. Dousik ha plaen : hep mall.
Kerzhet a ra dousik ha plaen.
5. War blaen : aes, hep diaester.
An holl ofisoù a ouzont dindan eñvor, hag e respontont war blaen, hep levr ebet.
&
Oferenn* war blaen.
&
G. pouez.
Kenañ.
Sot-plaen eo hennezh.
DHS. nay, pitilh.
Grit din [Mari] plaen dougen testeni / A'n poanioù, allas, ha'n c'hastiz / En devoe Doue, hon gwir Roue-ni, / Hag a'n glac'har e Kalvari.
Gryt diff [Mary] plen douguen testeny / A-n poanyau, allas, ha-n casty / En deffoue Doue, hon guyr Roue ny, / Hac a-n glachar e Caluary.
1622
Daveenn :
Do.
p63
E-pad an amzer-se, peur[z]isket en deus da Vad[a]len lenn ha skrivañ rez ha fraezh, ha d’e vreur Yannig skrivañ ha lenn plaen.
E-pad an amzer-ze, peurdisket an neus da Vadelen lenn ha skriva rez ha frêz, ha d’e vreur Yannig skriva ha lenn plen.
1925
Daveenn :
BILZ2
p.180
Evel-se e tremene sioulik ha plaen he zamm buhez, betek marv he zad e 1869.
Evel-se e tremene sioulik ha plaen he zamm buhez, betek maro he zad e 1869.
1944
Daveenn :
EURW.1
p14
Amañ n'eus superior ebet oc'h ober allazigoù d'ar gerent ; n'eus « pion » ebet o selaou hag o spiañ, hag an traoù a ya plaen memes tra.
Amañ n'eus Superior ebet oc'h ober alazigou d'ar gerent ; n'eus « pion » ebet o selaou hag o spia, hag an traou a ya plên memestra.
1944
Daveenn :
EURW.1
p48
Kloc'h ebet ne oa er chapel met plaen ha brav e rae va zonton hep kleier, rak desket en devoa digant e geneil Mabig ar Remon ober gant e c'henou kement son a veze ret : gout' ouie [goût 'ouie] da skouer tintañ ar c'hlaz, an añjeluz, kloc'h an tan, ha dreist-holl brallañ ar c'hleier.
1954
Daveenn :
VAZA
p.23
'Palatat emañ-eñ, Ken ingal ha plaen, 'Vit na teu an tre, Da ruilhal ar maen, Ar vilienn rous He gwiskad lipous.
1980
Daveenn :
BREM
Niv. 1, p. 3
Emaon o paouez peurevañ kentañ bane kafe micherel an devezh hag o klask atav skarzhañ an anhun eus ma empenn evit lakaat anezhañ da dreiñ plaen.