I.
A.
1. Endalc'her, brasoc'h e hed eget e ledander, a reer gantañ en tiez dh. da zelc'her liñvennoù, bouedoù, pe traoù blot prl.
Ur pod bili, gwer, krag, pri, plastik, metal, staen.
&
Beg, geol, bronn, lein ur pod : an darn anezhañ ma skuilher al liñvennoù drezañ. Dorn, skouarn ur pod. Kof, kreiz ur pod. Foñs, goueled, strad ur pod.
&
Ur pod dour, ur pod laezh : a lakaer dour, laezh ennañ.
Lakaat ar pod da virviñ : ar podad.
HS. boest, Iestr.
2. Trl. kv.
Bezañ du evel en ur pod, du-pod : bezañ du-tre.
&
Bezañ tapet e zorn er pod : bezañ paket o laerezh, oc'h ober udb. difennet.
&
Dre skeud.
Lezel an dud da vont gant o loa d'ar pod : o lezel en o roll.
&
Ober kant tro d'ar pod : na vont war-eeun.
&
Kuzhat ar pod.
3. (dirak ur spizer)
Pod-bleunioù : a lakaer bleunioù pe blant ennañ.
&
Pod-sunik, pod-bronnek : bured.
&
Pod-ludu : ludueg.
B.
1. Pothouarn.
[1878] A-benn ur pennadig e teuas da gaout an aoled gant daou bezhiad kig, hag a voe lakaet unan e pod ar yod silet, gant ur pilerad amann, egile e pod ar soubenn gant kig-moc’h ha patatez.
2. Trl. skeud.
Na lakaat brasoc'h pod war an tan evit-se : na zistreiñ war e vennozh, na cheñch emzalc'h daoust da alioù, soñjoù kontrol an dud.
«Ha ma vez rebechet deoc'h udb. ? -O ! ne lakain ket brasoc'h pod war an tan evit-se !».
&
Bezañ kaset evel piz er pod.
C.
Boest-vouezhiañ.
Diwall ar pod ma vez taolet ar bilhedoù.
D.
1. Dre ast.
Boz.
Kemerit ur banne dour e pod ho torn.
E. Dre skeud.
1. (en e furm vihanaat; db. an dud)
Genaoueg.
An dud zo podigoù.
2. Dre zismeg.
Golo-pod : dogan.
3. Trl.
Ur podig a zen anezhañ : un den krenndev.
II.
A.
Foñs un tog.
&
Tog pod hir : doare tog krenn hag uhel e stumm.
B. (db. ar c'hoarioù)
1. (er c'hoarioù arc'hant)
Sammad arc'hant a zle mont gant an hini a vo trec'h.
Kalz arc'hant zo er pod. Lakaat e skodenn er pod.
2. (er c'hoari domino pe er c'hoari gartoù)
Pigos.
Kemer ur gartenn all er pod.
HS. bern.
III.
(impl. da stn. en e furm ls. ; db. ar yezhoù)
Brezhoneg, galleg podoù : fall.
Meskailhez galleg saout ha brezhoneg podoù.
IV.
Tr. estl.
Pod an dienn.
Ha koulskoude petra, pod an dienn ?! C'hwi zo ul labous a varver, pod an dienn !
Daveenn :
GON.II
pg frala (Ôtez votre pot de devant le feu, ou il se fendra).
Ar pod-se n'en deus ket a graf.
Ar pôd-zé n'en deûz kéd a grâv.
1850
Daveenn :
GON.II
pg krâf, krâv (Ce pot n'a pas de prise).
Krommell ar pod a zo torret.
Kroummel ar pôd a zô torret.
1850
Daveenn :
GON.II
pg kroummel (L'anse du pot est rompue).
Rak kemennet em eus d'am faotred ne raje hini drouk deoc'h, ha mar hoc'h eus sec'hed, it da gaout ar podoù, hag evit eus an dour a ev ma faotred.
Rak kémenned em eûz d'am paotred [sic] né razé hini drouk d'é-hoc'h, ha mar hoc'h eûz sec'hed, id da gaoud ar pôdou, hag évid eûz ann dour a év va faotred.
1850
Daveenn :
GON.II
Buez Ruth
Skouarnoù ar pod
Skouarnou ar pôd
1850
Daveenn :
GON.II
p.19, livre premier, "les anses du pot".
En ur pod pri, lous da welet, / E voa gwin kozh, gwin a'r gwellañ.
Enn eur pod pri, louz da welet, / E voa gwin koz, gwin ar gwella.
1867
Daveenn :
MGK
p39
Evel gwin en ur pod, er c'horf emañ 'n ene : / Evit barn mat pep tra n'eus nemet Doue an Neñv. / Dirak e zaoulagad, / Evel dour er werenn, / Emañ an droug, ar mad, / E-kreiz kalon an den.
Evel gwin en eur pod, er c'horf ema 'nn ene : / Evit barn mad pep tra n'euz nemet Doue ann Ee. / Dirak he zaoulagad, / Evel dour er weren, / Ema ann drouk, ar mad, / E-kreiz kaloun ann den.
1867
Daveenn :
MGK
p40
Goude bezañ bet o klask krog war-dro bourk Lokrist, edont erru da Gonk pa weljont en o raok, war an hent, ur vaouez kozh, ganti e fod trutell en un dorn, hag ur vazh haleg, rostet he beg gant an tan, en dorn all evit en em harpañ.
Goude beza bet o klask krog var dro bourg Lokrist, edont erru da Gonk pa velchont en ho raok, var an hent, eur vaouez koz, ganthi he fod trutell enn eun dourn, hag eur vaz alek, rostet he beg gant an tan, enn dourn-all evit en em harpa.
1877
Daveenn :
EKG.I.
p.193
Pa weljont ar manac’h, gant e zilhad manac’h, o tigouezhout en ti e chomjont mantret, o loaiad yod en hanter an hent eus ar pod d’o ginou.
Pa velchont ar manac’h, gant he zillad manac’h, o tigouezout enn ti e chomchont mantret, ho loaiad iod enn hanter an hent euz ar pod d’ho ginou.
1877
Daveenn :
EKG.I.
p.44
Kerkent pep hini a ya da ober ar pezh a zo gourc’hemennet dezhañ ; unan a oa o purañ ar podoù, un all o sec’hañ ar pladoù, un all o rinsañ an oaled ; un all a yeas da gerc’hat koad d’ar bern keuneud a oa en tu-all d’ar porzh a-ziadreñv, e kichen ar c’hraou-moc’h ; ar sakrist, skañv e c’har, a yae d’ar c’hav, hag a deue gantañ, [b]ep tro, ur vriad boutailhadoù gwin kozh. Koan ne zaleas ket da vezañ dare.
Kerkent pep hini a ia da ober ar pez a zo gourc’hemennet d’ezhan ; unan a ioa o pura ar podou, eun all o sec’ha ar plajou, eun all o rinsa an aoled ; eun all a ieaz da gerc’hat koat d’ar bern keuneud a ioa en tu-all d’ar porz a-ziadre, e kichenn ar c’hraou moc’h ; ar zakrist, skan he c’har, a iea d’ar c’hao, hag a deue ganthan, peb tro, eur vriad boutaillajou guin koz. Koan ne zaleaz ket da veza dare.
1877
Daveenn :
EKG.I.
p.123
A-benn ur pennadig e teuas da gaout an aoled gant daou bezhiad kig, hag a voe lakaet unan e pod ar yod silet, gant ur pilerad amann, egile e pod ar soubenn gant kig-moc’h ha patatez.
A-benn eur pennadik e teuaz da gaout an aoled gand daou beziad kik, hag a oue lakeat unan e pod ar iod silet, gand eur pillerad amann, egile e pod ar soubenn gand kik moc’h ha patatez.
1878
Daveenn :
EKG.II
p.283
Neuze, war-bouez digoaveniñ, meur a wech, ar soubenn a deu er-maez, na chom e-barzh ar pod nemet houarn mat.
Neuze, war-bouez digoavenni, meur a wech, ar zoubenn a deu er-maez, na chom e-barz ar poud nemed houarn mad.
1898
Daveenn :
KZVR
Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.1
pod bili
1927
Daveenn :
Geri.Ern
pg bili
pod tan
pod-tan
1931
Daveenn :
VALL
pg amadou
pod dour
pod-dour
1931
Daveenn :
VALL
pg aiguière
An diaoul kentañ. — « Ha morse ne veze leuniet dezhañ e bod. » An eil diaoul. — « Pe, pa veze leun ar pod, e veze goular ar soubenn. » An diaoul kentañ. — « Pe ur bern holen enni gant aon aozañ dezhañ ur wech bennak ur banne soubenn vat. »
1944
Daveenn :
ATST
p.58
N'eo ket da anv hepken a zo e-barzh ar pod, anvioù all a zo ivez.
