I.
(en egor)
1. [1923, 1924, 1929, 1944] A-ZIWAR (UDB.) : eus diwar (udb.).
[1923] A-denn-askell e tizhjont aod kornôg enezenn Albio, an hini a sav rag-eeun d’an tir-Meur, hag eno, a-ziwar beg-douar Belerion en em strinkjont er c’hoummoù, kas mont diwar neuñv betek aodoù Aballo. [1923] Ouzh strobinellerezh mibien ar gwez, ouzh ar wallavel o c’hwezhañ a-ziwar ar vro anezho, ouzh o garmoù-hud ha trouz o zaboulin-hudañ, daspugnerezh erevent, saverezh arnevoù, e vezoc’h, c’hwi hag ho kourvibien, gwarezet gantañ.
[1924] Ar c’hazh a zo disfizius-meurbet ; goustadik, e lagad melen digor war ar c’hi, e tiskennas a-ziwar e gleuz, en ur astenn e izili, gwevn e gorf evel hini un aer. [1924] Un eil nerzh a zo ennañ c’hoazh, eme an drouiz. El laka etre da zivhar. Stard kreñv outañ da zivvorzhed. Dont a ray da vezañ kement hag ur wezenn-bin ; dibradañ a ray a-ziwar an douar ha mont war nij a-dreuz d’an aer.
[1929] Sevel a ris a-ziwar va gwele hag ez is, a-gevret gant tri Vreizhad [sic] all da ober un droig e kêr : da aveliñ hor penn ha pa vefe ken.
[1944] Lukaz a oa azezet war bord ar stêr vras, e-touez ar geot hir hag ar c’hegid, ha ne zistage ket e sell a-ziwar ar bont spoue kenkas e vije deuet ur pesk bennak da bismigañ ar vuzhugenn ha d’he lonkañ evit e vrasañ damant.
2. Dre ast.
[1924, 1944] Eus.
[1924] Kerkent ha stoket e dreid da zouar an enezenn en doa Kênos distaolet a-ziwar e gerc’hen e bourc’h a c’hwibon hag addeuet d’e neuz reizh. [1924] E benn a lakeas en he brennid, ha Velia, o tivouchañ a-ziwar e dal gant he dorn e rodelladoù-blev melen, a bokas dezhañ tener.
[1944] Job a oa aozet dezhañ gant e vamm ur soubenn rous treutik a-walc’h, a zo ken dispar, hervez em eus klevet, da gas kuit a-ziwar an teod, ar blaz c’hwerv a chom goude un devezh bos.
3. (db. an dud ; enebet ouzh kêr)
[1923, 1931] Tud a-ziwar ar maez : genidik eus ar maezioù pe o chom war ar maez.
[1923] En IIIvet hag er IVvet kantved goude H.S., er mare ma veve Keltus, n’oa ket komzet ken nemet gant ar bobl astut a-ziwar ar maez e bro an « Trevired », diouzh m’hel lavar sant Jerom, hag e bro al Lingoned, ar Senoned hag an Aedued, evel m’hen testenieka enskrivadurioù war droelloù-nesañ studiet, n’eus ket pell, gant an aotrou Loth […].
II.
(en amzer)
1. [1924] Adalek.
[1924] A-c’haoliad war gein e ebeul eo e rae Vindosêtlos tro an enezenn a-ziwar an deiz-se.
&
A-ziwar neuze : abaoe ar mare-se.
&
A-ziwar vremañ : hiviziken.
[1924] A-c’haoliad war gein e ebeul eo e rae Vindosêtlos tro an enezenn a-ziwar an deiz-se.
2. [1931] Un den aet a-ziwar an oad : deuet da vezañ re gozh evit ober an dra-mañ-tra.
III.
Dre skeud.
[1923, 1929] Diwar.
[1923] Ne dle reuz ebet a-ziwar hor c’hiriegezh kouezhañ gant hor breudeur hag hor c’hoarezed. [1923] Pallennet e vez leurenn an douar, kerkoulz ha pep bodenn, a vleunioù gwenn, a vleunioù ruz, a vleunioù melen-aour, ma vez balzamet an aer gant ar c’hwezh-vat diouto, ouzh en em veskañ gant ar frond o sevel a-ziwar rusk ha deil ar gwez pin, derv, bezv ha tilh. [1923] Emskiant o broadelezh hag o Galvedigezh a bobl eo a renas hon Tadoù p’o deus, a-ziwar an disterañ hadenn, astennet a-us d’ar bed-holl skourroù ar Vroad Illur, gouez dezho, da lavarout eo Broad hollvrudet ar Gelted kozh. [1923] Edo en e sav war e vag, hag e tiskouezas bezañ ker mentek, ker kaer e oa an dremm anezhañ ha ken taer da welout ma kouezhjont holl sebezet a-ziwar o javed, hep gallout fiñval biz ebet evit herzel outañ da dremen.
[1929] A-greiz m'en em drechalen evel-se, ur youl all a skubas anal griz an enkrez a-ziwar va spered.
Pallennet e vez leurenn an douar, kerkoulz ha pep bodenn, a vleunioù gwenn, a vleunioù ruz, a vleunioù melen-aour, ma vez balzamet an aer gant ar c’hwezh-vat diouto, ouzh en em veskañ gant ar frond o sevel a-ziwar rusk ha deil ar gwez pin, derv, bezv ha tilh.
Pallennet e vez leurenn an douar, kerkouls ha pep bodenn, a vleuniou gwenn, a vleuniou ruz, a vleuniou melen-aour, ma vez balzamet an aer gand ar c’houez-vat diouto, ouz en em veska gand ar frond o sevel a-ziwar rusk ha deil ar gwez pin, dero, bezo ha tilh.
1923
Daveenn :
SKET
p.48
Ouzh strobinellerezh mibien ar gwez, ouzh ar wallavel o c’hwezhañ a-ziwar ar vro anezho, ouzh o garmoù-hud ha trouz o zaboulin-hudañ, daspugnerezh erevent, saverezh arnevoù, e vezoc’h, c’hwi hag ho kourvibien, gwarezet gantañ.
Ouz strobinellerez mibien ar gwez, ouz ar wall-avel o c’houeza a-ziwar ar vro anezo, ouz o garmou-hud ha trouz o zaboulin-huda, daspugnerez êrevent, saverez arneou, e vezoc’h, c’houi hag ho kourvibien, gwarezet gantan.
1923
Daveenn :
SKET
p.123 (p.199, "Da reiz[h]a[ñ]" : P. 123, lin. 4, e lec’h « o garmou-hud » lenn « o c’harmou-hud »).
A-denn-askell e tizhjont aod kornôg enezenn Albio, an hini a sav rag-eeun d’an tir-Meur, hag eno, a-ziwar beg-douar Belerion en em strinkjont er c’hoummoù, kas mont diwar neuñv betek aodoù Aballo.
A-denn askell e tizjont aod-kornok enezenn Albio, an hini a sav rag-eeun d’an tir-Meur (2), hag eno, a-ziwar beg-douar Belerion (3) en em strinkjont er c’hoummou, kas mont diwar neunv beteg aochou Aballo.
1923
Daveenn :
SKET
p.113 (p.199, "Da reiz[h]a[ñ]". P. 113, lin. 11 kent an dibenn, e lec’h « aod kornog » lenn « aod-kornok ».)
Ne dle reuz ebet a-ziwar hor c’hiriegezh kouezhañ gant hor breudeur hag hor c’hoarezed.
Ne dle reuz ebet a-ziwar hor c’hiriegez koueza gant hor breudeur hag hor c’hoarezed.
1923
Daveenn :
SKET
p.108
Emskiant o broadelezh hag o Galvedigezh a bobl eo a renas hon Tadoù p’o deus, a-ziwar an disterañ hadenn, astennet a-us d’ar bed-holl skourroù ar Vroad Illur, gouez dezho, da lavarout eo Broad hollvrudet ar Gelted kozh.
Emskiant o brôadelez hag o Galvedigez a bobl eo a renas hon Tadou p’o deus, a-ziwar an distera hadenn, astennet a-us d’ar bed-holl skourrou ar Vrôad Illur, gouez d’ezo, da lavarout eo Brôad holl-vrudet ar Gelted koz.
1923
Daveenn :
SKET
p.6
En IIIvet hag er IVvet kantved goude H.S., er mare ma veve Keltus, n’oa ket komzet ken nemet gant ar bobl astut a-ziwar ar maez e bro an « Trevired », diouzh m’el lavar sant Jerom, hag e bro al Lingoned, ar Senoned hag an Aedued, evel m’en testenieka enskrivadurioù war droelloù-nesañ studiet, n’eus ket pell, gant an aotrou Loth […].
En IIIvet hag er IVvet kantved goude H.S., er mare ma veve Keltus, n’oa ket komzet ken nemet gand ar bobl astut a-ziwar ar maez e bro an « Trevired », diouz m’hel lavar sant Jerom, hag e bro al Lingoned, ar Senoned hag an Aedued, evel m’hen testenieka enskrivaduriou war drôellou-neza studiet, n’eus ket pell, gand an aotrou Loth […].
1923
Daveenn :
SKET
p.10
Edo en e sav war e vag, hag e tiskouezas bezañ ker mentek, ker kaer e oa an dremm anezhañ ha ken taer da welout ma kouezhjont holl sebezet a-ziwar o javed, hep gallout fiñval biz ebet evit herzel outañ da dremen.
Edo en e zav war e vag, hag e tiskouezas beza ker mentek, ker kaer e oa an dremm anezan ha ken taer da welout ma kouezjont holl sebezet a-ziwar o jaoed, hep gallout finval biz ebet evit herzel outan da dremen.
1923
Daveenn :
SKET
p.43
Pa ziwiskont o mantell e weler neuze o sae, a zo heñvel al lieslivioù anezhi ouzh ar re a vez o skediñ, en un devezh-heol, en aezhenn a sav a-ziwar al lammdourioù.
Pa ziwiskont o mantell e weler neuze o sae, a zo henvel al lïesliviou anezi ouz ar re a vez o skedi, en eun devez-heol, en aezenn a sav a-ziwar al lammdouriou.
1924
Daveenn :
SKET.II
p.75
Kerkent ha stoket e dreid da zouar an enezenn en doa Kênos distaolet a-ziwar e gerc’hen e bourc’h a c’hwibon hag addeuet d’e neuz reizh.
Kerkent ha stoket e dreid da zouar an enezenn en doa Kênos distaolet a-ziwar e gerc’hen e bourc’h a c’houibon hag addeuet d’e neuz reiz.
1924
Daveenn :
SKET.II
p.8-9
A-c’haoliad war gein e ebeul eo e rae Vindosêtlos tro an enezenn a-ziwar an deiz-se.
1924
Daveenn :
SKET.II
p.22
Da hentez klask, dreist pep tra, da genouennidi, ma anavezez an holl c’hourdadoù anezho, ma c’houzout ez int disaouzan ha didamall, ganet a-ziwar rummadoù disaouzan ha didamall.
Da hentez klask, dreist pep tra, da genouennidi, ma anavezez an holl c’hourdadou anezo, ma c’houzout ez int dizaouzan ha didamall, ganet a-ziwar rummadou dizaouzan ha didamall.
1924
Daveenn :
SKET.II
p.28
Ar c’hazh a zo disfizius-meurbet ; goustadik, e lagad melen digor war ar c’hi, e tiskennas a-ziwar e gleuz, en ur astenn e izili, gwevn e gorf evel hini un aer.
Ar c’haz a zo disfius meurbed ; goustadik, e lagad melen digor war ar c’hi, e tiskennas a-ziwar e gleun, en eur astenn e izili, gwevn e gorf evel hini eun aer.
1924
Daveenn :
BILZ1
Niv. 41, p.946 (Mae 1924)
E benn a lakeas en he brennid, ha Velia, o tivouchañ a-ziwar e dal gant he dorn e rodelladoù-blev melen, a bokas dezhañ tener
E benn a lakeas en he brennid (1), ha Velia, o tivoucha a-ziwar e dal gant he dourn e rodelladou bleo-melen, a bokas d’ezan tener
1924
Daveenn :
SKET.II
p.36
Biken ne zigemeri a-ziwar he divrec’h ar mab he devo ganet dit.
Biken ne zigemeri a-ziwar he divrec’h ar mab he devo ganet d’it.
1924
Daveenn :
SKET.II
p.45
Un eil nerzh a zo ennañ c’hoazh, eme an drouiz. El laka etre da zivhar. Stard kreñv outañ da zivvorzhed. Dont a ray da vezañ kement hag ur wezenn-bin ; dibradañ a ray a-ziwar an douar ha mont war nij a-dreuz d’an aer.
Eun eil nerz a zo ennan c’hoaz, eme an drouiz. Hel laka etre da ziouhar. Stard krenv outan da ziouvorzed. Dont a ray da veza kement hag eur wezenn-bin ; dibrada a ray a-ziwar an douar ha mont war nij a-dreuz d’an aer.
1924
Daveenn :
SKET.II
p.61
A-greiz m'en em drechalen evel-se, ur youl all a skubas anal griz an enkrez a-ziwar va spered.
A-greiz m'en em drechalen evel-se, eur youl all a skubas anal griz an enkrez a-ziwar va spered.
1929
Daveenn :
SVBV
p.18
Sevel a ris a-ziwar va gwele hag ez is, a-gevret gant tri Vreizhad [sic] all da ober un droig e kêr : da aveliñ hor penn ha pa vefe ken.
Sevel a ris a-ziwar va gwele hag ez is, a-gevret gant tri Vreizad all da ober eun drôig e kêr : da aveli hor penn ha pa vefe ken.
1929
Daveenn :
SVBV
p.19
a-ziwar ar maez
1931
Daveenn :
VALL
pg agreste
a-ziwar al lañsed
1931
Daveenn :
VALL
Rakskrid p XXVI
a-ziwar
1931
Daveenn :
VALL
Rakskrid p XXVI
aet a-ziwar an oad
1931
Daveenn :
VALL
pg (qui a passé la limite d')age
Lukaz a oa azezet war bord ar stêr vras, e-touez ar geot hir hag ar c’hegid, ha ne zistage ket e sell a-ziwar ar bont spoue ken kaz e vije deuet ur pesk bennak da bismigañ ar vuzhugenn ha d’he lonkañ evit e vrasañ damant.
Lukaz a oa azezet war bord ar stêr vras, e-touez ar geot hir hag ar c’hegid, ha ne zistage ket e sell a-ziwar ar bond [bont] spoue kenkas e vije deuet ur pesk bennak da bismigañ ar vuzhugenn ha d’he lonkañ evit e vrasañ damant.
1944
Daveenn :
ATST
p.12
Job a oa aozet dezhañ gant e vamm ur soubenn rous treutik a-walc’h, a zo ken dispar, hervez em eus klevet, da gas kuit a-ziwar an teod, ar blaz c’hwerv a chom goude un devezh bos.